شکر یکی از پرمصرف ترین مواد غذایی در جهان است که در بسیاری از خوراکی ها و نوشیدنی ها حضور دارد. در کنار شکر سفید ، نوع دیگری از این ماده با نام شکر قهوه ای وجود دارد که به دلیل رنگ ، عطر و طعم خاص خود توجه زیادی را به خود جلب کرده است. بسیاری از افراد تصور می کنند که این ماده گزینه سالم تر از شکر سفید است و حتی برخیم آن را جایگزینی بی ضرر برای رژیم غذایی می دانند. در واقع ، وجود ملاس در ترکیب شکر قهوه ای باعث می شود این محصول علاوه بر شیرینی ، مقداری مواد معدنی و ارزش تغذیه بیشتری داشته باشد. نباید فراموش کرد که هر دو نوع شکر در اصل منبعی از کالری و قند ساده هستند و مصرف بی رویه آن ها می تواند پیامدهای منفی برای سلامت بدن به همراه داشته باشد. در این مقاله از بهترین متخصص تغذیه به خواص و تاثیرات شکر قهوه ای بر رژیم غذایی می پردازیم.
خواص شکر قهوه ای
شکر قهوه ای نوعی شیرین کننده طبیعی است که از نیشکر یا چغندر قند به دست می آید و به دلیل وجود ملاس ، رنگ تیره تر ، طعم کاراملی و عطر خاصی نسبت به شکر سفید دارد. همین ملاس منبعی از برخی مواد معدنی مانند کلسیم ، پتاسیم ، منیزیم و آهن است. البته مقدار این مواد در شکر قهوه ای زیاد نیست ، اما نسبت به شکر سفید ارزش غذایی بیشتری دارد.
یکی از خواص این شکر ، تأمین سریع انرژی است. ساکارز موجود در آن به سرعت در بدن تجزیه می شود و انرژی کوتاه مدتی برای فعالیت های روزانه فراهم می کند. به همین دلیل در برخی خوراکی ها و نوشیدنی ها برای رفع خستگی یا بهبود طعم مورد استفاده قرار می گیرد.
به دلیل وجود ملاس ، طعم خاصی دارد که در پخت انواع کیک ، شیرینی و حتی نوشیدنی ها بسیار محبوب است. با این حال ، نباید فراموش کرد که شکر قهوه ای همچنان یک منبع قند ساده است و زیاده روی در مصرف آن می تواند همان مشکلات شکر سفید مانند چاقی ، افزایش قند خون ، دیابت نوع ۲ و بیماری های قلبی را به همراه داشته باشد. بنابراین ، بهتر است به عنوان یک شیرین کننده طبیعی و خوش طعم در حد اعتدال استفاده شود.
در مجموع می توان گفت شکر قهوه ای به دلیل داشتن ملاس و مواد معدنی ، نسبت به شکر سفید انتخابی خوشایندتر است ، اما نمی تواند جایگزینی کاملاً سالم تلقی شود. بهترین رویکرد آن است که مصرف هر نوع شکر محدود باشد و شیرینی طبیعی بیشتر از طریق میوه ها و منابع غذایی سالم تأمین شود.
طبع شکر قهوه ای چیست؟
در منابع طب سنتی ، شکر قهوه ای دارای طبع گرم و تر معرفی شده است. این ویژگی باعث می شود که برای افرادی با مزاج سرد یا کسانی که دچار ضعف انرژی و بی حالی هستند ، مصرف محدود آن مفید باشد. این شکر می تواند در بهبود جریان خون و افزایش نشاط جسمی نقش داشته باشد. با این حال ، باید توجه داشت که دیدگاه طب سنتی بیشتر جنبه تکمیلی دارد و نمی تواند جایگزین توصیه های علمی و پزشکی شود. بنابراین ، استفاده از این شکر باید در حد اعتدال باشد تا از خواص آن بهره مند شده و از مضرات احتمالی جلوگیری شود.
تفاوت شکر سفید و قهوه ای: واقعیت ها و باورهای رایج
بسیاری از افراد تصور می کنند شکر قهوه ای کاملاً سالم تر از شکر سفید است و می تواند بدون نگرانی مصرف شود. واقعیت این است که هر دو نوع شکر تقریباً از ساکارز خالص تشکیل شده اند و از نظر کالری تفاوت چشمگیری ندارند. تنها فرق اصلی آن ها در وجود ملاس در شکر قهوه ای است که باعث می شود رنگ تیره تر ، طعم کاراملی و مقدار اندکی مواد معدنی مثل کلسیم ، آهن و پتاسیم داشته باشد. البته این میزان آن قدر کم است که اثر تغذیه ای قابل توجهی ایجاد نمی کند.
جدول تفاوت شکر قهوه ای و سفید
ویژگی ها | شکر سفید | شکر قهوه ای |
---|---|---|
رنگ و طعم | سفید ، بدون طعم خاص | قهوه ای ، طعم کاراملی |
مواد معدنی | تقریباً صفر | مقدار اندک (کلسیم ، آهن ، پتاسیم) |
کالری (هر ۱۰۰ گرم) | حدود ۳۸۷ کیلوکالری | حدود ۳۸۰ کیلوکالری |
شاخص گلایسمیک (GI) | ۶۴ – ۶۵ | ۶۳ – ۶۴ |
فرآوری | بیشتر پالایش شده | کمتر پالایش شده ، حاوی ملاس |
کاربرد در آشپزی | شیرینی ملایم ، همه منظوره | طعم خاص در کیک و دسر |
مصرف شکر و سلامت قلب و متابولیسم
مصرف بیش از حد شکر ، چه سفید و چه قهوه ای ، می تواند فشار زیادی بر متابولیسم بدن وارد کند. قند ساده موجود در شکر باعث افزایش سریع گلوکز خون می شود و در درازمدت خطر مقاومت به انسولین و بروز دیابت نوع ۲ را بالا می برد. همچنین ، دریافت زیاد شکر با افزایش وزن ، بالا رفتن تری گلیسیرید و کاهش کلسترول خوب (HDL) همراه است؛ عواملی که سلامت قلب و عروق را تهدید می کنند. شکر قهوه ای به دلیل وجود ملاس کمی مواد معدنی دارد ، اما این تفاوت ناچیز مانع اثرات منفی مصرف زیاد آن بر قلب و متابولیسم نمی شود.
نظر متخصص تغذیه درباره جایگزینی شکر قهوه ای
متخصصان تغذیه معتقدند شکر قهوه ای اگرچه نسبت به شکر سفید کمی مواد معدنی بیشتری دارد ، اما از نظر کالری و قند تفاوت قابل توجهی ایجاد نمی کند. بنابراین توصیه می شود در رژیم غذایی ، به جای تکیه بر شکر قهوه ای یا سفید ، از جایگزین های سالم تر استفاده شود. بهترین انتخاب ها شامل عسل طبیعی ، شیره خرما ، شیره توت ، استویا و میوه های خشک هستند که علاوه بر ایجاد طعم شیرین ، مواد مغذی بیشتری هم دارند. البته حتی این جایگزین ها نیز باید در حد تعادل مصرف شوند ، چون زیاده روی در هر نوع شیرین کننده می تواند به اضافه وزن و مشکلات متابولیک منجر شود. در مجموع ، متخصصان تأکید می کنند که هدف اصلی باید کاهش مصرف کلی قندهای ساده و افزایش دریافت شیرینی طبیعی از میوه ها باشد.
جهت دریافت مشاوره و رزرو نوبت دکتر شادنوش اطلاعات خود را در فرم زیر تکمیل نمایید.