یکی از دغدغه های والدین درباره تغذیه کودکان می باشد به همین علت در این مقاله می خواهیم درباره بهترین تغذیه برای کودکان صحبت کنیم. تغذیه یکی از مهم ترین عوامل در حفظ سلامت کودکان و رشد آن ها محسوب می شود. تغذیه مناسب باعث می شود که کودک وزن مناسبی داشته و استخوان او رشد خوبی داشته باشد به عنوان مثال باید بگوییم که مصرف کاکائو در رشد قدی کودک تاثیر منفی می گذارد و دلیل بسیاری از کوتاه قدی ها نخوردن سبزیجات به مقدار کافی می باشد. مطالعه این مقاله از دکتر مهدی شادنوش ، بهترین متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی در تهران ، اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار می دهد.
اهمیت تغذیه سالم برای کودکان
داشتن یک رژیم غذایی سالم برای کودکان نه تنها پایه و اساس رشد جسمی و ذهنی آنها را تشکیل می دهد ، بلکه نقش مهمی در آینده سلامتشان ایفا می کند. انتخاب درست مواد غذایی می تواند کیفیت زندگی ، موفقیت تحصیلی و حتی سلامت روانی فرزندان را تضمین کند. در ادامه به مهم ترین فواید تغذیه سالم برای این گروه سنی اشاره می کنیم:
۱. رشد و تکامل جسمی
مصرف مواد مغذی ضروری مانند پروتئین ها ، کلسیم ، آهن و ویتامین ها به ساخت و تقویت استخوان ها ، رشد عضلات و سلامت بافت های بدن کمک می کند. رژیم غذایی متعادل باعث می شود کودکان و نوجوانان به رشد قدی و وزنی مناسب دست یابند.
۲. تقویت عملکرد مغز و یادگیری بهتر
غذاهای سالم و مغذی مانند ماهی های چرب (سالمون ، ساردین)، مغزها و سبزیجات برگ سبز سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ و آنتی اکسیدان ها هستند. این ترکیبات باعث افزایش تمرکز ، بهبود حافظه و ارتقای عملکرد تحصیلی می شوند.
۳. تقویت سیستم ایمنی بدن
ویتامین هایی مانند ویتامین C و مواد معدنی نظیر روی (زینک) نقش کلیدی در تقویت سیستم ایمنی دارند. تغذیه مناسب، کودکان را در برابر بیماری های شایع مقاوم تر می کند و احتمال ابتلا به عفونت ها را کاهش می دهد.
۴. پیشگیری از چاقی و بیماری های مزمن
پیروی از یک رژیم غذایی سالم همراه با فعالیت بدنی منظم، خطر چاقی در کودکان و نوجوانان را کاهش می دهد. این سبک زندگی سالم احتمال ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت نوع۲ ، فشار خون بالا و مشکلات قلبی در بزرگسالی را به حداقل می رساند.
۵. حفظ سلامت روان و بهبود خلق وخو
تحقیقات نشان می دهد ارتباط مستقیمی بین تغذیه و سلامت روان وجود دارد. کودکانی که تغذیه سالم دارند ، کمتر دچار افسردگی و اضطراب می شوند و معمولا اعتماد به نفس بالاتری دارند.
جهت مطالعه بیشتر :
نکاتی درباره بهترین تغذیه برای کودکان
با دانستن نکاتی مربوط به بهترین تغذیه برای کودکان ، والدین می توانند با رعایت آن ها باعث رشد و حفظ سلامت کودک خود شوند.
آهن
آهن برای رشد و نمو کودک بسیار حائز اهمیت می باشد به همین علت از همان دوران کودکی مصرف آهن تجویز می شود. کمبود آهن در کودک موجب کاهش رشد ذهنی او می شود و مصرف ویتامین C همراه به آهن باعث جذب بیشتر این ماده می گردد. موادی که حاوی آهن هستند عبارتند از : جگر ، ماهی ، گوشت قرمز ، عدس ، برگه زرد آلو ، تخم مرغ ، بادام هندی ، توت و انجیر ، کشمش ، زیتون ، آویشن و غیره.
ویتامین D
از دیگر مواردی که کمبود آن باعث کوتاه قد شدن کودک می شود ویتامین D می باشد ، والدین به این نکته مهم توجه کنند که مشکلات و بیماری های استخوانی تنها بخشی از عارضه های کمبود این ویتامین می باشد. برای این که ویتامین D بیشتر توسط بدن جذب شود لازم است که حداقل هفته ای 2 بار کودک ماهی بخورد. کمبود این ویتامین تنها با آزمایش خون تشخیص داده می شود ، بنابراین بهتر است ویتامین D بدن کودک خود را چک کرده و در صورت تجویز پزشک از مکمل های ویتامین D استفاده کنید. مواد غذایی که حاوی ویتامین D می باشد عبارتند از : شیر غنی شده با ویتامین D ، زرده تخم مرغ ، شیر سویا ، جگر گاو ، پنیر ، قارچ و غیره.
ویتامین A
ویتامین A باعث افزایش مقاومت بدن کودک در مقابل انواع عفونت های تنفسی ، سرخک ، برونشیت ، اسهال و غیره شده و در رشد کودک بسیار تاثیر گذار است. کمبود این ویتامین همچنین باعث اختلال در رشد ، کاهش مقاومت بدن ، اختلال در تولید خون و غیره می شود ، کودکانی که با کمبود ویتامین A مواجه هستند بیشتر مریض شده و دوره بیماری آن ها طولانی تر می باشد. بهترین تغذیه برای کودکان که ویتامین A مورد نیاز بدن کودک را تامین می کند عبارتند از : شیر و لبنیات ، جگر ، تخم مرغ ، سبزیجات برگ تیره ، سبزیجات نارنجی ، سیب زمینی ، فلفل دلمه و غیره.
کلسیم
کلسیم در مواد غذایی باعث افزایش استحکام استخوان ها و دندان های سالم در کودک می شود. کودکانی که با کمبود کلسیم مواجه هستند معمولا رنگ پریده ، خسته و تنبل می باشند. کلسیم معمولا در موادی همچون لوبیا چیتی ، پرتقال ، بادام ، سویا ، ماست ، پنیر و غیره موجود است.
تغذیه کودکان 1 تا 5 سال
شیرخوارانی که یک سالگی را رد کرده اند ، باید علاوه بر غذاهایی که طی این یک سال خوردن آن ها یاد گرفته اند ، از غذاهای سفره خانواده نیز میل کنند. اما توجه داشته باشید که رشد این کودکان سریع بوده و مقاومت بدنشان در برابر بیماری ها بسیار پایین است. همچنین به دلیل اینکه دندان هایشان کامل نیست ، باید به دفعات بیشتر و فاصله زمانی کمتر از غذاهای کم حجم ، پرانرژی و زودهضم استفاده کنند. لازم به ذکر است که میزان رشد و فعالیت کودکانی که در سنین 1 الی 2 سالگی هستند با کودکان سه سال به بالا متفاوت است و این موضوع باید در رژیم غذایی آن ها لحاظ شود. در ادامه به صورت جداگانه رژیم غذایی هر یک از رده های سنی را بررسی می کنیم.
تغذیه کودک یک تا دوسال
همانطور که گفته شد ، رشد و فعالیت کودکان بین 1 تا دو سال بیشتر بوده و به همین دلیل به غذای بیشتری نیاز دارند و انتخاب بهترین تغذیه برای کودکان در این دوره از اهمیت بیشتری برخوردار است. این در حالیست که معده آن ها حجم پایینی داشته و به دلیل کامل نبودن دندان هایشان چندان قدرت هضم غذا را ندارند. بنابراین لازم است در رژیم غذایی آن ها به این نکات توجه شود :
- کودکان در این سن علاوه بر شیر مادر ، روزانه 5 الی 6 بار باید غذا بخورند.
- از غلات هایی چون برنج یا کته که قادر به جویدن آن هستند میل کنند. شما می توانید کته و برنج را با سبزی ها ، حبوبات و گوشت های نرم مخلوط نمایید.
- در صورتی که کودک دچار یبوست شده ، سوپی از سبزی ، برگه هلو ، زدآلو و آلو تهیه کنید.
- غذای کودک باید تمیز و کاملا پخته شده باشد.
- پس از اینکه از داغی غذا کاسته و خنک شد به او بدهید.
- باقی مانده غذای بچه را در یخچال و فریزر نگه دارید.
- بهتر است کودک به کمک شما غذا بخورد اما از خوردن آب خورشت و آب گوشت جلوگیری نمایید.
- کودک نباید از غذا هایی که حاوی فلفل ، نمک و ادویه های تند است استفاده کند.
- استفاده از کمی روغن و کره در غذای کودک موجب مغذی تر شدن آن می شود.
- گوشت ، مرغ یا ماهی کودک را تکه تکه و ریز کنید و استخوان و تیغ آن را کاملا جدا نمایید.
- مایعات را با فنجان یا قاشق به کودک بدهید.
تغذیه کودک 3 تا 5 سال
پس از دو سالگی کودک با سرعت کمتری و به صورت آهسته تر رشد می کند ، به همین دلیل تقاضای کودک برای غذا خوردن کاهش می یابد. کودک یک ساله روزانه به 1000 کیلوکالری و کودک سه ساله به 1300 کیلوکالری انرژی نیاز دارد. البته بسته به میزان فعالیت کودک ممکن است این مقدار تغییر کند. باید تلاش کنید از بهترین تغذیه برای کودکان ، برای تامین کالری مورد نیاز کودک خود کمک بگیرید.
برنامه غذایی کودک
در برنامه غذایی کودکان 3 تا 5 سال باید 5 گروه اصلی غذایی یعنی نان و غلات ، میوه ها ، سبزی ها ، شیر و لبنیات و گروه گوشت و جایگزین های آن وجود داشته باشد. این کودکان باید روزانه سه وعده اصلی و دو میان وعده میل کنند. از میان وعده های غذایی کودکان این سنی ، صبحانه مهم ترین آن ها محسوب می شود و در یادگیری و دقت آن ها تاثیر بسزایی دارد.
بهترین تغذیه برای کودکان لاغر
راهکارهای بسیاری برای افزایش وزن کودکان وجود دارد ، لازم است شما سالم ترین و بهترین تغذیه برای کودکان لاغر خود را پیدا کنید. افزایش و یا کاهش وزن ، زمانی ارزشمند است که از طریق راهکارهای سالم ایجاد شود. در ادامه به چند راهکار مناسب برای چاق شدن کودکان لاغر توسط بهترین دکتر تغذیه تهران ، اشاره شده است :
- لازم است کودک شما به صورت منظم و مرتب ، وعده های غذایی خود را میل کند. حذف کردن حتی 1 وعده غذایی امری کاملا اشتباه است ؛ زیرا موجب می شود کودک کالری های لازم را در طول روز ، دریافت نکند.
- غذای کودک خود را با روش های زیر افزایش دهید :
- از لیوان های بزرگ برای مصرف شیر کودک استفاده کنید.
- برای خوردن غلات ، کاسه های بزرگ و خوش رنگی که اشتهای کودک را افزایش می دهد ، استفاده کنید.
- از غذاهایی با کالری بیشتر استفاده نمایید.
3. آبمیوه های طبیعی و شیر کم چرب از جمله بهترین تغذیه برای کودکان به شمار می آید.
4. مصرف اسیدهای چرب مثل کره بادام زمینی ، روغن زیتون ، تنقلات و آووکادو بدون ضرر است. همچنین این مواد انرژی و کالری لازم را به کودک شما برای انجام حرکات و فعالیت های ورزشی می دهد.
5. ورزش کردن موجب تقویت عضلات کودک می شود ، همچنین میل او را برای مصرف مواد غذایی و نوشیدنی افزایش می دهد.
6. می توانید از مواد غذایی زیر به دلیل چربی های مفید و پروتئین برای کودکانی که شاخص توده بدنی آن ها کمتر از 18.5 است ، استفاده کنید :
- نیمرو
- شیر پرچرب به همراه غلات
- پنیر و ماست
- آجیل
- کره بادام زمینی
- آب پرتقال
بهترین تغذیه برای کودکان مدرسه ای
کودکان حداقل 5 ساعت از روز خود را در مدرسه می گذرانند و در این بازه زمانی از لحاظ مغزی و جسمی به تغذیه کاملی نیاز دارند. دکتر مهدی شادنوش ، بهترین متخصص تغذیه تهران توصیه می کند ، حتما صبحانه را در رژیم غذایی کودک خود جدی بگیرید ؛ چرا که صبحانه کامل ، بهترین تغذیه برای کودکان است. ممکن است بسیاری از بچه ها در هنگام صبح میلی به خوردن صبحانه نداشته باشند ، بهتر است والدین کودک را به شیوه ای مناسب تشویق به خوردن صبحانه کنند و هرگز این وعده مهم را حذف نکنند. می توانید از تخم مرغ ، شیر ، عسل ، پنیر در وعده صبحانه کودک خود استفاده کنید. مربای بالنگ نیز از جمله مواد طبیعی خوراکی است که توانایی مغز کودکان را افزایش می دهد و همچنین دستگاه گوارش را در برابر مسمومیت های احتمالی و میکروب های گوارشی تقویت می کند.
نکات مربوط به افزایش وزن سالم کودک
خوردن نوشیدنی بیش از حد باعث سیری در کودک می شود:
همانطور که می دانید مصرف مایعات برای کودکان بسیار مفید است ولی مصرف بیش از حد آب می تواند در کودک احساس سیری ایجاد کند و این موضوع باعث می شود میل به غذا در کودک کمتر شود. توصیه می شود قبل از نوشیدن آب در هنگام گرسنگی کودک وعده غذایی برای او آماده کنید.
هر زمانی که کودک گرسنه بود اجازه دهید غذای خود را میل کند:
ساعت های متفاوتی هنگام میل کردن غذا ، می تواند برای اعضای خانواده وجود داشته باشد ، در نتیجه به کودکانی که کمبود وزن در آن ها مشاده می شود ، اجازه دهید هر زمان که احساس گرسنگی داشتند غذا میل کنند چرا که این روشی عالی برای گرفتن وزن در آنها محسوب می شود.
از پر خوری کردن کودک جلوگیری کنید:
تشویق کردن کودکان در هنگام غذا خوردن به آنها کمک میکند این کار را با احساس بهتری انجام دهند ولی این موضوع تا زمانی صدق می کند که کودک کمبود وزن داشته باشد. اگر کودک دارای وزن ایده آل باشد ، هرگز او را به پر خوری کردن تشویق نکنید چرا که این موضوع عوارض بدی را به دنبال خواهد داشت.
سعی کنید ورزش کردن را آزاد بگذارید:
یکی از دلایل افزایش وزن بالا نگه داشتن کالری است. اگر کودک شما کمبود وزن داشته باشد ، محدود کردن او در فعالیت و بازی های کودکانه می تواند وسوسه کننده باشد. اما باید اشاره کنیم انجام این کار عاقلانه نیست و شاید سلامت کودک را به خطر بیاندازد. توصیه می شود هیچ فعالیتی برای کودک را بدون دستور پزشک محدود نکنید.
به متخصص اطفال مراجعه کنید:
آموزش بهترین تغذیه و یا انتخاب کردن غذاهای مناسب و مقوی برای والدین می تواند کمی استرس زا باشد ، اما برای داشتن یک برنامه منظم تنها نیستید و با کمک گرفتن از دکتر مهدی شادنوش ، بهترین متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی در تهران می توانید دنیای کودک خود را کاملا تغییر دهید.
چرا فست فود برای کودکان مضر است؟
اگرچه فست فود ها ممکن است در ابتدا جذاب به نظر برسند ، اما مصرف مکرر آنها می تواند عواقب جدی برای سلامتی کودکان داشته باشد. بهتر است به جای فست فود ها ، غذاهای خانگی سالم و مغذی را برای کودکان خود تهیه کنید تا آنها بتوانند رشد سالمی داشته باشند. با آموزش تبهترین تغذیه برای کودکان از سنین پایین ، می توان عادات غذایی سالمی را در آنها ایجاد کرد.
- کمبود مواد مغذی : فست فود ها غنی از چربی های اشباع شده ، قندهای ساده و سدیم هستند و در عین حال حاوی فیبر ، ویتامین ها و مواد معدنی کافی نیستند. این عدم تعادل غذایی می تواند به کمبود مواد مغذی ضروری برای رشد کودکان منجر شود.
- افزایش وزن و چاقی : مصرف بیش از حد فست فود ها با افزایش وزن و چاقی در کودکان ارتباط مستقیمی دارد. چاقی کودکی می تواند منجر به مشکلات سلامتی جدی در بزرگسالی مانند دیابت نوع 2 ، بیماری های قلبی و برخی انواع سرطان شود.
- توسعه عادات غذایی ناسالم : مصرف مکرر فست فود ها می تواند باعث شود کودکان به طعم های شور ، شیرین و چرب عادت کنند و از خوردن غذاهای سالم و طبیعی امتناع کنند. این عادات غذایی ناسالم در طولانی مدت می تواند بر سلامت آنها تأثیر منفی بگذارد.
- تاثیر بر رشد مغز : برخی مطالعات نشان داده اند که مصرف زیاد غذاهای فرآوری شده و فست فود ها می تواند بر رشد مغز کودکان تأثیر منفی بگذارد و عملکرد شناختی آنها را کاهش دهد.
جایگزین های سالم برای فست فود
به جای فست فود ها ، می توانید غذاهای خانگی سالم و مغذی را برای کودکان خود تهیه کنید. برخی از این گزینه ها عبارتند از :
- ساندویچ های خانگی : با استفاده از نان سبوس دار ، گوشت ، سبزیجات تازه و سس های خانگی می توانید ساندویچ های خوشمزه و سالمی برای کودکان تهیه کنید.
- سوپ ها و آش ها : سوپ ها و آش ها سرشار از ویتامین ها ، مواد معدنی و فیبر هستند و می توانند یک وعده غذایی کامل و مغذی برای کودکان باشند.
- سالاد ها : سالاد ها با تنوع بسیار بالا می توانند به عنوان یک میان وعده یا وعده غذایی اصلی برای کودکان سرو شوند. سالاد هایی مانند سالاد سزار می توانند گزینه بسیار جذابی برای کودکان باشند.
- میوه ها و سبزیجات : میوه ها و سبزیجات تازه و رنگارنگ سرشار از ویتامین ها ، مواد معدنی و آنتی اکسیدان ها هستند و باید به طور منظم در رژیم غذایی کودکان گنجانده شوند.
دیدگاه خود را بنویسید